گنج پساب
258 تصفیه خانه کشور با ظرفیت اسمی روزانه 5754 هزار متر مکعب، آماده تصفیه آب برای مصارف کشاورزی و صنعت است و برنامه هفتم توسعه نیز بر موضوع «پساب» تاکید دارد. سخنگوی صنعت آب کشور به خراسان گفته پیش نویس ایجاد بازار بورس پساب به تایید اولیه رسیده و با اجرایی شدن آن، نیاز متقاضیان آب تامین خواهد شد
مصطفی عبدالهی- بازچرخانی آبهای صنعتی و پساب؛ عبارتی که به ظاهر ساده و کم ارزش است اما اهمیتش وقتی مشخص می شود که هم از ظرفیت عظیم آن مطلع شویم و هم بدانیم که همین عبارت در سیاستهای کلی برنامه هفتم توسعه کشور نیز آمده است.
بند هفتم برنامه هفتم
مرور سیاستهای کلی برنامه هفتم توسعه که 21 شهریورماه امسال ابلاغ شد، نشان میدهد که بند هفتم آن به موضوع مهم منابع آبی کشور اشاره دارد و موضوعاتی همچون استقرار نظام مدیریت یکپارچه منابع آب کشور را مورد تاکید قرار داده است. در همین بند به یک حوزه مهم دیگر نیز اشاره شده است: «برنامهریزی برای دستیابی به سایر آبها و بازچرخانی آبهای صنعتی و پساب».
ظرفیت عظیم برای یک کشور خشک و نیمه خشک
توجه به این حوزه در برنامه هفتم توسعه، نشان میدهد که برای کشور خشک و نیمه خشک ما، که با مشکلات عدیدهای در تامین منابع آبی مواجه است و کاهش نزولات آسمانی هم بر این مشکلات افزوده، اهمیت استفاده بهینه از آبهای صنعتی و پساب چقدر زیاد است؛ آبهایی که به ظاهر قابل استفاده نیست اما میتوان آن را کاملا قابل استفاده کرد.
258 تصفیه خانه فاضلاب در کشور
آنطور که فارس گزارش داده و در شماره مرداد 1401 آمارنامه ماهانه صنعت آب و برق نیز آمده، هماکنون 258 تصفیهخانه فاضلاب در کشور فعال است که روزانه 5754 هزار متر مکعب آب تصفیه شده تولید میکنند. حجمی که در طول یک سال، به حدود 2.1 میلیارد مترمکعب آب میرسد و میتواند نیاز صنعت و بسیاری از حوزههای دیگر را تامین کند.
صنعتی که تشنه آب است
گزارش ها نشان میدهد صنایع آببر ما که در سالهای اخیر به یکی از متهمان بحران آبی تبدیل شدهاند، میتوانند منتظر یک تحول بزرگ باشند. گزارشها حاکی است این صنایع به سالانه حدود 1.3 میلیارد مترمکعب آب نیاز دارند که اگر ظرفیت اسمی تصفیهخانههای کشور به طور کامل مورد استفاده قرار بگیرد، میتواند نیاز آنها را تامین کند. با این کار، هم صنایع کشور که یکی از حلقه های مهم اقتصادی هستند پویا خواهند بود، هم نگرانیها از آسیب این صنایع به منابع آبهای سطحی و زیرزمینی رفع خواهد شد.
تکلیف قانون برای آبیاری فضای سبز با پساب
حوزه دیگری که از این پساب منتفع خواهد شد، فضای سبز شهری است که البته این صحبت نه فقط در حد یک پیشنهاد، بلکه الزام قانونی است؛ چراکه در ماده 22 قانون هوای پاک به آن اشاره شده است: «وزارت نیرو موظف به تأمین منابع آب مورد نیاز از محل پساب شهر ذیربط، مشروط به استفاده از روشهای نوین آبیاری توسط شهرداری میباشد». البته احتمالا این ماده قانون هوای پاک هم به سرنوشت دیگر مادهها دچار و به فراموشی سپرده شده است.
90 درصد مصرف آب در بخش کشاورزی
البته نباید فراموش کنیم که 90 درصد آب مصرفی در کشور، مربوط به مصارف بخش کشاورزی است، در مقابل حدود 8 درصد مصرف شرب و 2 درصد مصرف صنعت؛ ضمن آنکه میزان بهرهوری آب در بخش کشاورزی ما هم بسیار پایین است. این آمار یعنی حتما باید در کنار فراهم کردن شرایط تامین آب صنعت از پساب، برای استانداردسازی مصرف این آب بازچرخانی شده در کشاورزی و همچنین ارتقای بهرهوری این مصرف برنامه داشته باشیم.
تعریف مصارف جدید برای تصفیه خانه ها
سخنگوی صنعت آب کشور در این باره به خراسان میگوید: بازچرخانی آب به عنوان یکی از محورهای مهم در وزارت نیرو درحال پیگیری است که بخشی از آن مربوط به آب دریا و بخشی مربوط به تصفیه پساب است که بتوانیم این آب نامتعارف را با رساندن به سطح استاندارد و کیفیت مطلوب، برای مصرف در بخش کشاورزی و صنعت آماده کنیم. دکتر «فیروز قاسم زاده» تصریح میکند: در برخی تصفیهخانههای کشور، با توجه به استاندارد و کیفیت آب خروجی، امکان مصرف در بخش کشاورزی نیز پیش بینی شده و تقاضاهای آن هم وجود دارد و علاوه بر آن، به دلیل کاهش میزان آب های سطحی و کم آب شدن رودخانه ها به دلیل شرایط آب و هوایی، تمایل کشاورزان به استفاده از آب های تصفیه شده افزایش یافته و در همین راستا طرح های جدیدی برای سایر تصفیهخانههای کشور تعریف شده است.
سخنگوی صنعت آب در گفت و گو با خراسان اعلام کرد:
مهر تایید وزارت نیرو بر ایجاد بازار بورس پساب
دکتر «فیروز قاسم زاده»، سخنگوی صنعت آب کشور، درباره بازچرخانی آب صنعتی و استفاده از پساب تصفیه شده در صنایع به خراسان میگوید: از ابتدای دولت سیزدهم طرحهای مرتبط با بازچرخانی در وزارت نیرو دنبال شده است و نشستهای مشترکی نیز با وزارت صمت داشتهایم که طی آن مقرر شده به گونهای برنامه ریزی شود که در وهله اول، صنایع بزرگ، متوسط و حتی کوچک کشور آب مصرفی خود را از طریق بازچرخانی آب دراختیارشان تامین کنند. به گفته او، در برخی موارد، حتی امکان پنج مرتبه بازچرخانی آب صنعتی هم وجود دارد و این کار بسیار کمککننده خواهد بود.
تکمیل و تایید اولیه راه اندازی بازار پساب
سخنگوی صنعت آب کشور به طرح کلان دیگری هم اشاره و تصریح می کند: رساندن آب تصفیه خانه ها به صنایع و دیگر متقاضیان مصرف هم یکی از طرح های کلان و راهبردی است؛ اما این انتقال آب بار مالی سنگینی دارد که طبیعتا در شرایط فعلی از توان دولت خارج است؛ به همین دلیل پیش نویس طرح بازار پساب و عرضه آن در بورس آماده شده که در وزارت نیرو به تایید اولیه رسیده و تلاش خواهد شد روند قانونی تصویب و ابلاغ آن با همکاری دیگر نهادهای متولی سریعتر پیگیری شود. به گفته قاسم زاده، با فعال شدن این بازار، سرمایه گذاران شناسایی می شوند و می توانند آب مصرفی مورد نیاز خود را خریداری کنند؛ طرحی که می تواند به تحقق بند هفتم سیاست های کلی برنامه هفتم کمک کند و بازچرخانی آبهای صنعتی و پساب را از مرحله طرح و ایده به اجرا برساند.