بازگشت دوباره امنیت به بغداد
پس از 2 روز درگیری خونین،با فرمان مقتدی و خروج هوادارانش از منطقه سبز، آرامش دوباره به پایتخت عراق بازگشت. کوچ مقتدی صدر از صحنه سیاسی همیشگی است؟
کامیار-بغداد به حالت عادی بازگشت. فرماندهی عملیات مشترک عراق از پایان ممنوعیت رفت و آمد در تمامی استانهای این کشور پس از سخنرانی مقتدی صدر خبر داد.پایان ممنوعیت رفت و آمد که در پی درگیریها و تنش در بغداد آغاز شده بود، پس از آن صورت گرفت که مقتدی صدر دیروز بعد از ظهر در یک کنفرانس خبری از حامیان خود خواست تا در عرض یک ساعت منطقه سبز را ترک کنند. علاوه بر بغداد، قانون ممنوعیت رفت و آمد در دیگر استانها نیز برقرار شده و حتی دیروز تمامی عراق تعطیل اعلام شده بود.اما به یک باره رهبر جریان صدر با برپایی کنفرانس خبری اعلام کرد: «من از آن چه در عراق اتفاق میافتد، بسیار ناراحتم. از ملت عراق عذرخواهی میکنم. تنها متضرر اتفاقاتی که در حال رخ دادن است، عراقیها هستند. وطن امروز اسیر فساد و خشونت است.» وی در ادامه سخنانش با تعیین ضربالاجلی یک ساعته خواستار خروج حامیان خود از منطقه سبز بغداد شد و گفت: « اگر در عرض ۶۰ دقیقه خارج نشوید، از جریان صدر خارج خواهم شد.»پس از این سخنان، «مصطفی الکاظمی» نخست وزیر عراق نیز در پیامی دعوت مقتدی صدر به آرامش و پایان درگیری و عذرخواهی از مردم عراق را ستود و گفت که همگی باید برای حفاظت از عراق و جلوگیری از تنش، احساس مسئولیت اخلاقی کنند. این در حالی است که دو روز پیش و پس از اعلام کنارهگیری سید مقتدی صدر رهبر جریان صدر از سیاست، حامیان این جریان در منطقه سبز در دستههای پراکنده در خیابانهای مختلف به راه افتادند و وارد ساختمانهای دولتی و حاکمیتی عراق شدند. پس از تداوم اغتشاشگری آشوبگران حامی جریان صدر در بغداد و ورود گروه نظامی «سرایا السلام» وابسته به این جریان به درگیریها، حملات راکتی و تیراندازیها در نزدیکی منطقه سبز آغاز شد. جریان صدر از بیش از یک ماه گذشته به دلیل اختلافات سیاسی، طرفدارانش را به تظاهرات در عراق وا داشته بود و این افراد تا پیش از سخنرانی دیروز رهبر جریان صدر با اشغال ساختمان پارلمان روند سیاسی کشور را تعطیل کردند و تشکیل دولت جدید را به تاخیر انداختند.همزمان،مرزهای بینالمللی خسروی، مهران، شلمچه و چزابه که به دلیل حوادث سیاسی کشور عراق بسته شده بودند، بازگشایی شدند.با این حال،اکثر ناظران بر این باورند که صدر از شورش خیابانی برای ضربه زدن به روند سیاسی موجود که طبق میل و انتظارات او پیش نرفت، استفاده میکند تا دیر یا زود شرایط خود را بر رقبا تحمیل کند. اتخاذ این موضع این امکان را به صدر میدهد که اگر اعتراضات خیابانی توانست وجه غالب و پیروز را به خود بگیرد او نیز به عنوان قهرمان مبارزه به میدان بازگردد و اگر اعتراضات به سرانجام نرسید او همچنان به عنوان قهرمانی سازش ناپذیر با گرفتن ژست پیروزی عقب نشینی کند.در این میان نشانه هایی وجود دارد که نشان می دهد صدر به زودی از تصمیم خود عقب نشینی خواهد کرد و بهانه آن نیز احتمالاً فریادهای هواداران در خیابانها اعلام خواهد شد.پیام صدر در دیدار الحنانه با اعضای بلوک مستعفی خود در 15 ژوئن (25 خرداد) نیز بخشی از این نشانه هاست. وی در این دیدار گفته بود «زنان و مردان را در خط نگه دارید. آماده باشید، دچار تفرقه نشوید و از نظر سیاسی، ایدئولوژیک، پارلمانی و قانونی یکپارچه شوید و با مردم عراق ارتباط برقرار کنید.» سخنانی که به وضوح نشان دهنده تمایل او برای شرکت مجدد در انتخابات است.علاوه بر این، ادبیات جنبش صدر و پیشنهادهای رهبران آن به سمت ضرورت اصلاح قانون اساسی، تغییر نظام از پارلمانی به ریاست جمهوری و انتخاب مستقیم رئیس جمهور و استانداران خواستههایی است که تنها از طریق توسل به یک خیزش مردمی گسترده قابل پیگیری خواهد بود.بر این اساس میتوان گفت که اگر صدر تصمیم به کناره گیری از سیاست نداشته باشد، خود را برای سازمان دهی تظاهرات تودهای به شیوهای بیسابقه بار دیگر می تواند آماده کند که هدف آن فشار آوردن برای اعمال تغییرات اساسی در کل نظام سیاسی است.
چه پیش خواهد آمد؟
در طول ماههای گذشته که انسداد سیاسی بر وضعیت مذاکرات تشکیل دولت جدید سایه انداخته بود، به خشونت کشیده نشدن این روند یک خواسته حداکثری و ملی از سوی جامعه و حتی اکثریت گروههای سیاسی حاضر در پارلمان بیان میشد. با این حال قابل پیش بینی نبودن تصمیمات صدر و توسل گاه و بی گاه به تظاهرات خیابانی هوادارانش این امکان را در اختیار دشمنان ثبات سیاسی عراق قرار میدهد تا از آب گلآلود این روزهای کشور ماهی بگیرند. موضوعی که میتواند در صورت مصلحت اندیشی نکردن رهبران عراقی به ویژه جریان صدر، باردیگر به بروز ناآرامیها بینجامد.با این حال امکان پیروزی سیاسی از طریق تفوق خیابانی بر رقبا، حداقل درباره منحل کردن پارلمان خارج از فرایند قانونی آن که مطالبه اصلی صدریهاست، چندان محتمل نیست و سناریوهای اصلی همچنان یا انتخاب رئیس جمهور و تشکیل کابینه جدید انتقالی برای یک سال آینده است که بتواند شرایط انتخابات زودهنگام را فراهم کند یا تداوم بن بست سیاسی تا دست یافتن گروههای سیاسی در فقدان جریان صدر به فرمولی برای حل اختلافات.