گفت وگوی خراسان با معصومه ابتکار معاون رئیس جمهور
تعداد بازدید : 49
معاونت امور زنان و خانواده روی لبه شمشیر است
گاهی خود خانم ها هم حضور در پست استانداری را قبول نمی کنند
فائقه انوار- گفت وگو با معصومه ابتکار معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری را به بهانه خبر وی از حضور زنان در سمت هایی همچون سفیر و استاندار آغاز می کنیم. ابتکار با حرارت از توانایی ها و شایستگی های زنان برای تصدی چنین سمت هایی دفاع می کند اما خود او در بخشی از این گفت وگو، توپ را در زمین هم نوعان خود می اندازد و می گوید:« البته خود این خانم ها حضور در پست استانداری را قبول نمی کنند!» او کارنامه این معاونت را در خصوص اجرای دستورالعمل رئیس جمهور مبنی بر این که 30 درصد مناصب دولتی تا پایان این دولت باید در اختیار بانوان باشد، قابل قبول می داند و چند عدد و رقم دراین حوزه اعلام می کند و حتی آن را «یک تحول» می داند.
گفت وگوی ما با چهره ای که سابقه حضور در دولت اصلاحات و اعتدال را داشته، در صبح یک روز پاییزی در ساختمان مرکز امور معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری به مصوبه ممنوعیت به کارگیری بازنشستگان هم کشیده می شود که وی آن را به فال نیک می گیرد و می گوید که فرصت خوبی برای حضور بانوان در سمت های اجرایی خواهد بود.ابتکار در پاسخ به این که عملکرد این معاونت را چقدر منطبق بر اهداف تان می دانید، تاکید می کند: «معاونت امور زنان و خانواده روی لبه شمشیر قرار داردو امیدوارم.....» وی با بیان این که ما « به دنبال عدالت جنسیتی هستیم»، از جلسات و سفرهای متعدد خود به استان ها برای تحقق این موضوع سخن می گوید و همچنین تقویت اورژانس اجتماعی را سد محکمی در برابر آسیب های اجتماعی حوزه زنان و متخلفان می داند و می گوید: « هرچه" 123" قوی تر شود، فضا برای مجرمان ناامن تر خواهد شد». او به عنوان نمونه به جلوگیری از ازدواج یک دختر بچه در مشهد نیز اشاره می کند. درباره تغییر خانم مولاوردی ترجیح می دهد پاسخ کلی بدهد و ضمن این که عملکرد وی را بسیار عالی می داند، می افزاید:« این تغییر شاید از......» درباره رفتن خود از سازمان محیط زیست هم از فشار هایی سخن می گوید که «بیشتر برای گرفتن یک سری امتیازها و مجوزها بود »و به صورت کلی اما با کنایه از پاسخ صریح به این که آقای کلانتری چگونه با این فشار ها کنار می آیند، طفره می رود.گفت وگوی ما با معصومه ابتکار به حوزه های دیگری همچون عملکرد فراکسیون زنان مجلس،بازدید از زندان های زنان،زندانیان محیط زیستی،سن ازدواج زنان،دو تابعیتی ها،جریان اصولگرایی و.... نیز کشیده شد.ابتکار ملاحظاتی را درباره شورای نگهبان بیان می کند و در خصوص رئیس جمهور نیز اورا یک اعتدال گرای واقعی کمی نزدیک به اصلاح طلبان می داند و.....»
گفت وگوی خراسان با معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده را بخوانید.
فعالیت کاری خود را از چه زمانی آغاز می کنید؟
بستگی دارد، اگر سفر استانی داشته باشم از 4 یا 5 صبح آغاز می شود و تا 2 بامداد فردایش ادامه خواهد داشت اما امروز 7 صبح برای کار از منزل بیرون آمده ام و خدا می داند چه ساعتی به منزل برگردم.
در منزل چه کسی منتظرتان است؟
همسر و مادرم.
به دو بهانه تصمیم گرفتیم با شما مصاحبه کنیم؛ یکی خبر انتصاب سفیران و استانداران زن و دیگری سفرهای شما به مالزی و اندونزی. در ابتدا بفرمایید انتخاب شما به عنوان فرستاده ویژه رئیس جمهور ایران برای دیدار با مقامات مالزیایی و اندونزیایی چه پیامی داشت؟
با توجه به شرایط خاص کشور بعد از بازگشت تحریم های مغرضانه آمریکا، با تشخیص ریاست محترم جمهوری و وزارت امور خارجه، مقرر شد پیام های خاصی برای مقامات کشورهای مختلف به خصوص کشورهای دوست ارسال شود. در این پیام ها بر ضرورت همکاری برای تحقق اهداف مشترک و دست یابی به اهداف برجام و مقابله با آثار تحریم های آمریکا و تامین حقوق مردم و نظام جمهوری اسلامی ایران در برابر هجمه های آمریکا تاکید شده بود. انتخاب من به همراه خانم شاهدایی معاون وزیر نفت در این برهه خاص، نشان دهنده جایگاه، تاثیر گذاری و توانمندی بانوان جمهوری اسلامی ایران بود.در این سفرها با مقامات بلند پایه دو کشور دیدارها و گفت وگوهای خوبی داشتیم.
در این سفرها چه پیامی برای مقامات این کشور به همراه داشتید؟
دیدارم با آقای ماهاتیر محمد نخست وزیر مالزی با تولد 92 سالگی شان مصادف شد، ایشان محکم و با نگاه و تحلیلی روشن، از ارتباط با جمهوری اسلامی ایران سخن می گفت و معتقد بود که برخلاف رویه گذشته که تحت تاثیر القائات منفی عربستان قرار داشت، زمینه های مساعد برای تقویت وگسترش روابط دو کشور فراهم است و بر توسعه روابط تاکید کرد. او تحریم ها و آسیب های آمریکا را بی تاثیر دانست و معتقد بود ضعف تصمیم گیری صحیح ترامپ موجب بی ثباتی آن ها خواهد شد. آقای ماهاتیر محمد، آمریکا را غیرقابل اعتماد می دانست.در حوزه زنان و خانواده نیز گفت و گوهای خوبی با خانم وان عزیزه وان اسماعیل معاون نخست وزیر و وزیر امور زنان داشتیم. مالزی تجربه خوبی در زمینه حضور زنان در حوزه مدیریتی دارد و علاقه مند بودند از تجربیات جمهوری اسلامی ایران در حوزه زنان و سازمان های مردم نهاد مطلع شوند.
به این منظور مقرر شد تفاهم نامه ای امضا شود که هم اکنون پیش نویس آن تهیه شده است و امیدوارم به زودی بتوانیم این تفاهم نامه را مبادله کنیم.
به نظرم شما قبل از این سفر، به اندونزی سفر دیگری هم داشتید؟
بله دو ماه قبل از این که به اندونزی بروم از سوی دولت و عالی ترین مقامات این کشور به عنوان تنها زن شرکت کننده به اجلاس علما و شخصیت های جهان اسلام با عنوان اسلام میانه دعوت شدم. این اجلاس از آن جایی که گفت و گوهای آن حول اسلام اعتدالی بود، از اهمیت خاصی برخوردار بود. این اجلاس با حضور شیخ الازهر و رئیس جمهوری اندونزی افتتاح شد. با این که انتظار می رفت تعداد خانم های حاضر زیاد باشد این اتفاق نیفتاده بود و جالب این که نخستین باری بود که از یک خانم برای حضور در این اجلاس دعوت شده بود.برگزاری این اجلاس به دلیل این که امروز جهان اسلام درگیر افراطی گری است و تصویر مجعول و واپس گرایانه ای از آن ارائه می شود، اهمیت ویژه ای دارد.
اما در سفر دوم، هدف انتقال پیام بود. در دیدار با مقامات اندونزی آن ها بر تحکیم و توسعه روابط با وجود سخت گیری آمریکایی ها تاکید داشتند. در این سفر با توجه به این که خانم شاهدایی معاون وزیر نفت من را همراهی می کرد، بر توسعه روابط در حوزه نفتی مصر بودند.بد نیست به این نکته اشاره کنم که حضور خانم شاهدایی به عنوان معاون وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران هم پیام و هم آثار خوبی در پی داشت.
شما به تازگی از احتمال افزایش تعداد سفیران زن خبر داده اید، این اتفاق کی محقق خواهد شد؟
ببینید نگاه دکتر ظریف به حضور بانوان در حوزه سفارت بسیار مثبت است و در این زمینه، قدم های خوبی برداشته شده است منتها بحث سفارت، حساسیت خاصی دارد و ظرفیت سازی هم کمتر انجام شده است، به همین دلیل حرکت به این سمت کند است البته تجربه خوب و موفق خانم افخم در مالزی به عنوان سفیر، آن هم در شرایط بحرانی خاص مالزی موجب شد به این حرکت سرعت داده شود. در این باره می توان به انتصاب خانم فرشچی به عنوان سفیر ایران در فنلاند اشاره کرد،سفیر بانوی بعدی نیز احتمالا در آینده نزدیک، حکمش صادر می شود.
درباره استانداران چطور؟
در این زمینه رایزنی های خوبی با آقای رحمانی فضلی داریم و تلاش هایی هم می کنیم. مصوبه ممنوعیت به کارگیری بازنشستگان را به فال نیک می گیرم و آن را فرصت خوبی برای حضور بانوان در مسند استانداری می دانم. ما خانم های موفقی در پست های معاونت استانداری، فرمانداری و بخشداری ها داریم و سعی می کنیم بانوان موفق را به عنوان گزینه های استانداری ها معرفی کنیم البته به شرطی که خود این خانم ها حضور در این پست را قبول کنند.
یعنی خود خانم ها قبول نمی کنند؟
بله، کار استانداری به لحاظ جنس اجرایی، سنگین و سخت است و مشکلات خاص خودش را دارد اما امیدواریم که سدهای مقابل را برداریم. در مجموع کارنامه عملکرد دستگاه ما در حوزه انتصاب مدیران زن بر مبنای دستورالعمل رئیس جمهور که گفتند 30 درصد مناصب دولتی تا پایان این دولت باید در اختیار بانوان باشد، کارنامه بدی نیست. طبق آمار انتصابات استانی طی سال گذشته حدود 174زن در مدیریت میانی و پایه منصوب شده اند، این موضوع در 31 استان بد نیست و یک تحول است یعنی در هر استان 65 نفر مدیر زن منصوب شده اند اگرچه هنوز در سطوح عالی، تعداد انتصابات بسیار کم است اما بخشدار و مدیرکل در استانداری ها زیاد داریم.
چقدر خود را در این زمینه ( تقویت جایگاه زنان در عرصه های سیاسی، دیپلماسی و اجتماعی ) موفق می دانید؟
من عادت ندارم خودم را ارزیابی کنم، در معاونت امور زنان و خانواده جای کار زیاد است. این حوزه، حوزه مهم و حساسی است، حوزه ای است که مطالبات زیادی دارد و دختران، بچه ها ،زنان و مجموعه خانواده مطالبه دارند. ما باید پاسخگوی این مطالبات باشیم. معاونت امور زنان و خانواده روی لبه شمشیر قرار دارد. امیدوارم عزیزانی که مطالبه دارند، زمانی که خواستند کارنامه بدهند به ما کارنامه قبولی بدهند.
از زمانی که اعلام کردید "حل مشکلات زنان نیازمند گفتوگوی ملی و تعامل است "یک سال می گذرد تا چه اندازه در محقق شدن آن موفق بوده اید؟
یکی از اهداف ما ایجاد بستر گفت و گوی ملی در حوزه زنان در همه سطوح است. البته خود دولت هم باید در این گفت وگو سهیم باشد. ماده 101 می گوید در همه دستگاه های دولتی باید عدالت جنسیتی رعایت شود یعنی باید نسبت به جایگاه ها و خدماتی که به زنان جامعه داده می شود، به لحاظ آماری تفکیک جنسیت بدهند تا مشخص شود آن خدمات همان طور که برای مردان قابل دسترسی است برای زنان هم در دسترس است.مثلا در آموزش و پرورش، دختر بازمانده از تحصیل نداشته باشیم یا در حوزه ورزش مسئله دسترسی نداشتن دختران و بانوان به ورزشگاه را حل کنیم.
ما به دنبال عدالت جنسیتی هستیم، به همین منظور به طور مرتب با مدیران کل استانداری ها و مشاوران وزیر در حوزه زنان نشست های ملی برگزار کرده ایم. شاید طی سال گذشته برای تعیین سیاست ها، خط مشی ها و پروژه های مشترک، شش نشست ملی داشتیم. در نشست ها باید سیاست های حرکتی مشخص شود، باید هم افزایی داشته باشیم تا بتوانیم برنامه ها را پیش ببریم و به نتیجه برسانیم. برای ایجاد گفتوگوی ملی در سطح بعدی، حضور در استان ها مطرح بود. 37 سفر به استان های مختلف کشور داشتیم البته به برخی استان ها به دلیل حساسیت و ضرورت از جمله سیستان و بلوچستان ، اصفهان و کردستان دو بار سفر داشتم و به هشت شهرستان استان تهران سفر کرده ام.در این سفر ها، نشست های مختلفی با گروه های زیادی از مسئولان اجرایی و بانوان فعال در سازمان های مردم نهاد برگزار و آن ها را توجیه کردیم که برای تعیین عدالت جنسیتی، چه کارهایی باید انجام شود و این که در این باره چگونه به یک تفکر واحد برسیم.یکی از محورهای این سفرها، تقویت اورژانس اجتماعی بود، این نهاد به عنوان یک مداخله گر موثر و موفق در بحث آسیب های اجتماعی ارزیابی شده است. اگر این نهاد تقویت وآموزش داده شود، می تواند سد محکمی در برابر متخلفان باشد. هرچه" 123" قوی تر شود فضای مجرمان ناامن تر خواهد شد.نمونه موفق آن را به تازگی در مشهد مشاهده کردیم که از ازدواج یک دختربچه جلوگیری شد. موارد زیاد دیگری به اورژانس اجتماعی گزارش شده است.من امیدوارم گفت وگوهای ملی به ثمر برسد تا در سایه آن، ما شاهد کاهش مشکلات زنان کشورمان باشیم.
در سفر های خود بازدید هایی از زندان زنان داشته اید، این بازدید ها چقدر موفقیت آمیز بوده است؟
متاسفانه فقط از چهار زندان بازدید کرده ام و ضمن تهیه گزارش، نقاط ضعف و قوت آن ها بررسی شده است.
تعداد زنان زندانی در کشور چقدر است؟
من الان آمار زندانیان زن را ندارم اما در صد اندکی از زندانیان، زن هستند که همین درصد هم میزان آسیب شان بالاست چرا که اغلب این زنان، فرزند دارند و سرپرست خانوار هستند.فرزندان این ها در شرایط خطرناک و آسیب پذیری رها شده اند.
این بازدیدها ادامه خواهد داشت ؟
بله حتما؛ این بازدید ها با پشتوانه یک کار حقوقی قوی و مرتبط با لایحه تامین امنیت زنان در برابر خشونت انجام می شود و پیگیر آن هستیم. به همین منظور، کمپین ارمغان 2 و 3 را برای آزادی زنان زندانی غیر عمد با همکاری ستاد دیه، با شعار" زندان جای مادران نیست "راه انداختیم.یکی دیگر از برنامه های ما، سفر به روستاها و پیگیری طرح های کارآفرینی وآموزش زنان روستایی است و در بحث اقتصاد مقاومتی نقش زنان روستایی از اهمیت ویژه ای برخودار است.
سلسله نشست هایی هم با تشکل ها با هدف توان افزایی آن ها در حوزه زنان و خانواده داریم.برای برون سپاری فعالیت های دولت باید به توان افزایی، شبکه سازی و ارتباطات منسجم تر و تخصصی کردن تشکل ها بپردازیم. علاوه بر این طرحی داریم با عنوان گفت وگوی خانواده؛ این گفت وگو در جامعه،گروه های مرجع، دانشگاه، تشکل ها و حوزه ها با حضور متخصصان و تمامی صاحب نظران و حتی احزاب استان ها پیگیری می شود. در این نشست ها بحران هایی که خانواده را تهدید می کند، بازگو می کنیم و همچنین به مهارت های ارتباطی درون خانواده پرداخته می شود. برای مثال، ما در خانواده لکنت زبان پیدا کردیم و با هم حرف نمی زنیم. مطالعات می گویند قبلا در خانواده دو ساعت حرف می زدیم اما ظرف 10 سال این زمان به 20 دقیقه کاهش یافته است.
در دوره دوم دولت آقای روحانی، شما از ریاست سازمان حفاظت از محیط زیست به معاونت امور بانوان و خانواده آمدید، این در حالی است که بسیاری عملکرد خانم مولاوردی را موفق آمیز می دانستند و از این تغییر تعجب کردند.
عملکرد خانم مولاوردی بسیار عالی بود. این تغییر شاید از تشخیص و نگاه برتر رئیس دولت حاصل شد، ایشان حتما از افق گسترده تری به این موضوع توجه داشتند. من درباره کار خودم یعنی سازمان حفاظت محیط زیست می توانم قضاوت کنم که مطابق استانداردهایی که داشتم، کار می کردم و از این رو بسیار دشوار بود.با توجه به استانداردهایم، فشارها و انتظارات فوق العاده زیاد بود، مسائلی که حتی شخص رئیس جمهور را اذیت می کرد و فشارهای زیادی در این حوزه وجود داشت.
این فشارها از چه جنسی بود؟
بیشتر برای گرفتن یک سری امتیازها و مجوزها برخلاف استانداردهای من بود و من نمی توانستم به آن ها امتیاز بدهم.
منظورتان از مجوز، چه مجوزهایی بود؟
مجوز معدن، آب، راه و خیلی چیزهای دیگر که شاید نتوان بیان کرد، مسائلی که ما جلوی آن ایستادیم.
به نظرتان آقای کلانتری چطور با آن ها کنار می آید؟
در دوره من، ما به یک سری اصول زیست محیطی، اجرای دقیق قانون و صادر نشدن مجوز سهمیه انتقال آب با توجه به تالاب ها مقید بودیم.
اکنون ما با مشکل بحران آب مواجه ایم؟
بله.
در بحث دریافت حقابه هیرمند از افغانستان هنوز نتوانستیم موفق باشیم.
بله متأسفانه؛ البته در دوره من، هامون به عنوان ذخیره گاه زیست کره در یونسکو ثبت شد. این موضوع باعث شد به هامون اعتبار بین المللی داده شود تا حقابه آن ضایع نشود. هم اکنون باید از این موضوع استفاده کنیم و امیدواریم از این اعتبار به نفع تالاب هامون بهره ببریم. ما باید مطالبه گری کنیم، ما باید از مراجع بین المللی حق تالاب هامون را طلب کنیم و بخواهیم منافع این تالاب را تأمین کنند.
گزارش های هدفمندی از کمبود آب و خشکسالی در افغانستان از شبکه های خبری منتشر می شود، به نظر می رسد هدف این گزارش ها ندادن حقابه هیرمند به ایران باشد؟
بله، آن ها مدت هاست با سدسازی در مسیر این رودخانه، مشکلات آبی فراوانی را برای مردم منطقه شرق و جنوب شرق کشور ایجاد کرده اند اگرچه ممکن است آن ها نیز با خشکسالی مواجه باشند اما نباید به این معنا باشد که حق ایران ادا نشود.
عملکرد فراکسیون زنان را چگونه ارزیابی می کنید؟
فراکسیون زنان مجلس عملکرد خوبی داشته و تلاش های بسیاری کرده است، پیشنهادهای خوبی هم داشتند و انتظار می رود بخش های دیگر مجلس با فراکسیون زنان همکاری خوبی داشته باشند تا برنامه های شان را پیش ببرند. ما با فراکسیون زنان مجلس، نشست های فراوانی داشته ایم و در حوزه های مختلف تبادل نظر و گفت وگو داریم، پس از تعطیلات مجلس، این نشست ها ادامه خواهد داشت. تعامل دو طرف خیلی خوب بود. در برخی مسائل مثل شورای فقهی و حقوقی که مسئولیت بررسی لایحه را در دستورکار خود دارد، از نمایندگان بانو دعوت و از نظرات آنان استفاده می کنیم. در خصوص اصلاحات قانونی نیز از دوستان مجلس کمک می گیریم. به تازگی در خصوص موضوع دیه با حقوق دانان نشست های بسیار خوبی در مشهد برگزار شد و نتایج خوبی داشت و کار را با مشهد آغاز کردیم.
با چه هدفی این کار را از مشهد آغاز کردید؟
اول این که زیر سایه عنایت و توجه ویژه حضرت رضا (ع) باشیم و دوم بهره گیری از جریان های فکری است که در حوزه های علمیه به موضوع توجه دارند و به بحث دیه و امثال آن باید با نگاه نوینی پرداخته شود. این سلسله نشست ها در قم ادامه خواهد یافت. ما از موضوع دیه شروع کردیم و در بحث شروط ازدواج، موضوع طلاق، ازدواج زنان ایرانی با مردان غیرایرانی و... ادامه خواهد یافت.
چقدر با مراجع و فقها در حوزه خودتان مشورت می کنید؟
با فقها و مراجع تقلید در ارتباط مستقیم هستیم و جلسات و نشست های فراوانی داشته و داریم. حمایت های خوبی از جانب این بزرگان شده، مجتهدان و فضلای حوزه علمیه قم و مشهد ما را یاری کردند و مشورت داده و می دهند. ما با علمای اهل تسنن در حوزه بانوان اهل سنت، دیدارهای خوبی داشتیم. در کردستان، سیستان و بلوچستان و گنبد، نشست های تخصصی با آقایان داشتیم. آن ها با رویکرد مثبت ما را یاری کردند به خصوص درباره سن ازدواج؛ آن ها معتقدند سن ازدواج مسئله فرهنگی است و ارتباطی با دین ندارد و باید فرهنگ سازی شود.
درباره زنان بازداشتی و زندانیان محیط زیستی چه پیگیری هایی معاونت شما داشته است؟
متأسفانه تعدادی از بانوان حقوق دان بازداشت شده اند، در حدی که امکان طرح این موضوع در دولت وجود داشته، کارهایی انجام شده است. آقای علوی و دکتر آوایی ورود کرده و پیگیر موضوع بوده اند. خود رئیس جمهور هم این موضوع را جدی پیگیری می کنند. خانم مولاوردی به عنوان دستیار ویژه رئیس جمهور درحقوق شهروندی به طور جدی و مداوم پیگیر موضوع بازداشتی ها هستند و دکترغلامی در بحث دانشجویان بازداشتی و رفع مشکل دانشجویان ستاره دار تلاش می کنند. تلاش خیلی جدی از سوی دولت انجام می شود اما توان و اختیار دولت در این موضوع ها محدود است. موضع دولت مشخص است، دولت موافق برخوردها و شدت گرفتن این نوع سیاست ها نیست، بارها شخص آقای رئیس جمهور و اعضای دولت مخالفت خود را اعلام کرده اند. به هر حال، حداکثر تلاش خود را به عنوان اعضای دولت انجام داده ایم تا هم موضع و دیدگاهمان در این باره مشخص و هم مشکلات مرتفع شود.
در ادامه نظرتان را دریک کلمه یا چند جمله درباره این عبارت ها بیان کنید:
انتخابات آینده ریاست جمهوری: توکل به خدا، امید.
شورای سیاست گذاری اصلاح طلبان: بسیار ضروری است.
شورای نگهبان: امیدوارم نگاه رو به آینده و پیش رو باشد و توجه داشته باشند که ایران با نسل نوینی مواجه است که از یک زاویه دیگر، از یک مطالبه دیگر، از یک رویکرد دیگر به دنیا توجه دارد. شورای نگهبان هم به تغییر احوال نسل ها توجه کند.
گرانی: ان شاءا... با همکاری مردم و با رویکرد گران نخریدن و تلاش های دولت و دستگاه های نظارتی مقطعی باشد و رفع شود.
حزب: برای سیاست ورزی و فعالیت های سیاسی بسیار ضروری است، خوشبختانه در این دوره فرصت دوباره ای برای فعالیت احزاب پس از یک دوره انفعال تحمیلی و این که گفته شده بود نیاز و ضرورتی به وجود احزاب نیست و ریشه احزاب را زده بودند، ایجاد شده است.البته من عضو هیچ حزبی نیستم.
دوتابعیتی: در دو تابعیتی ها اصل را نمی توانیم بر ظن و گمان قرار دهیم. ما دو تابعیتی زیاد در کشور داریم.در ایران، قوانین مدنی ما دو تابعیتی ها را به رسمیت نمی شناسد یعنی فرد یا باید تابعیت ایران را داشته باشد یا تابعیت کشوری دیگر اما واقعیت این است که ازدواج با افراد خارجی زیاد داریم، افرادی که مدت های زیادی در خارج از کشور زندگی کرده اند و تابعیت آن کشور را گرفته اند، شاید همه نخواهند این ها به دلیل دوتابعیتی بودن شان در کشور فعالیت داشته باشند اما این درست نیست که به همه آن ها به ظن و گمان نگاه کنیم. اتفاقا اگر کشوری دنبال جاسوس است، به سراغ کسانی می رود که هیچ ظنی درباره آن ها نباشد و دوتابعیتی ها چون در مظان هستند، بعید است سراغ این گونه مباحث بروند. به هرحال هرکس سراغ این بحث ها برود، غیرقابل بخشش است و باید با او برخورد شود. متأسفانه طرح این مباحث دامن زدن به فضای بی اعتمادی است.فضایی که انگیزه بازگشت بسیاری از کسانی را که به هردلیل در خارج از ایران زندگی کردند و می خواهند برای خدمت به کشور بازگردند، از بین می برد.
آلودگی هوا: موضوع بسیار مهمی که هم زمانی که در شورای شهر تهران بودم و هم زمان حضورم در سازمان حفاظت محیط زیست در دوران آقای خاتمی و روحانی از دغدغه هایم بوده است و بزرگ ترین موفقیت من در حوزه سازمان محسوب می شود، حذف بنزین آلوده است، بنزینی که در دولت نهم توزیع شد و در دوره دولت دهم و یازدهم از سطح جایگاه های توزیع بنزین کشور حذف و موجب کاهش قابل توجه آلودگی هوا در کلان شهرها شد، کلا موضوع آلاینده باید در هر دولتی پیگیری شود.
دکترروحانی: رئیس جمهوری پرتلاش، با درایت، آینده نگر، بسیار شجاع در مواجهه با مشکلات، بسیار صبور و امیدوارم که موفق باشند. آقای روحانی اعتدال گرا به مفهوم واقعی و به نظرم کمی نزدیک به اصلاح طلبان است.
جریان اصولگرا: از کدام سمتش بگویم، جریانی که از یک سمت به اندیشه ای وصل هستند که اصلا قابل توجیه نیستند و با اصول ما و مبنای کشور و نظام مقابله می کنند و از سوی دیگر طیف معتدل آن که منطقی تر فکر می کنند.