بهروز مینایی، دبیر ستاد توسعه فناوری‌های هوش مصنوعی و روباتیک معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور در گفت وگو با خراسان به ابعاد مختلف هوش مصنوعی کشور می پردازد. او می گوید: در حوزه هوش مصنوعی  از جهت علمی رتبه خوب ۱۶تا ۱۸ را داریم اما این فناوری در کاربست اداره کشورو تجاری سازی آن توسط شرکت رتبه مناسبی نداریم. بیش از یک ماه است که سند هوش مصنوعی یعنی ۲۹ خرداد تصویب و آخر تیرماه نیز ابلاغ شد. در واقع این سند، اولین گامی بود که حاکمیت به عنوان یک سند رسمی در هوش مصنوعی به آن ورود کرد و قطعا این سند رتبه جهانی ما را بهبود خواهد بخشید. در حال حاضر حدود 80 کشور درباره هوش مصنوعی طرح راهبردی دارند و از سال 2016بسیاری از آن ها اسناد ملی هوش مصنوعی خود را مصوب کردند و برخی نیز در دوره دوم آن قرار دارند از جمله روسیه که پس از سال 2017(آغاز سند) در سال 2023 سند خود را بازنگری کردند. ما در کشور سند ملی هوش مصنوعی را که سال 1402 ابلاغ شد، در چشم انداز 1412دیده ایم و در بازه 5 ساله نیز آن را بازبینی خواهیم کرد. خوشبختانه در برنامه هفتم توسعه نیز، مسیر اجرایی و نظارتی آن با چند قانون مترقی پیش بینی شده است. مینایی می گوید: برای حوزه اجرایی هوش مصنوعی در کشور بین سازمان ملی هوش مصنوعی، ستاد توسعه ملی و وزارتخانه های مرتبط تقسیم کار شده و به طور مشخص در بخش در زیرساخت داده و پردازش داده سخت افزاری سامانه ملی هوش مصنوعی دارای تکالیفی است که بودجه های خوبی نیز برایش تعیین شده است.او تاکید می کند که چنان چه یک روز هم در فناوری هوش مصنوعی تاخیر و تعویق کنیم، دچار عقب ماندگی های مضاعف می شویم.
 مینایی با اشاره به کاربست های هوش مصنوعی در کشور ادامه می دهد: اگر ما کاربرد این هوش را هر چه سریع تر در حوزه های مالی، انرژی، سلامت و صنعت کشور به کار نگیریم، مجبور خواهیم بود در این فناوری دنباله رو و برده کشورهای غربی شویم. دبیر ستاد توسعه فناوری‌های هوش مصنوعی در آنالیز شرایط فعلی کشور در این فناوری می گوید: ما از نظر نیروی انسانی توانمند و مباحث علمی در تنظیم الگوریتم های هوش مصنوعی و امکانات ماندگاری نیروی انسانی متخصص در کشور وضعیت مناسبی داریم اما مهم این است که صنعت کشور با پذیرش استفاده از آن و الگوریتم های هوش مصنوعی برای افزایش بهره وری پای کار بیاید. ما در 8 ماه گذشته مدام فریاد می زنیم که پلتفرم های داده در صنایع درآمدزای کشور چنان چه به هوش مصنوعی مسلط نشوند، قطعا به زودی دچار عقب ماندگی شده و درآمدزایی و فروش را هم از دست خواهند داد. به طور مشخص اگر فولاد در 4 سال آینده از الگوریتم هوش مصنوعی استفاده نکند، به طور کل فروش خود را در بازارهای بین المللی از دست خواهد داد. در واقع حفظ بازار فروش و تحلیل مشتری و نیازمندی های او منوط به این است که صنایع ما به هوش مصنوعی مجهز شوند و دلیل کندی صنایع ما در هوش مصنوعی این است که پلتفرم  داده در معادن و صنایع هنوز مستقر نشده است. مینایی می گوید، اگر مصرف انرژی امروز در کشور به الگوریتم های هوش مصنوعی مسلط بود، ما در زمستان در بخش گاز ودر تابستان در برق تا حدود زیادی گرفتار ناترازی نمی شدیم.این مسئول درباره آینده هوش مصنوعی در ایران می گوید: معتقدم خوشبختانه ما در سال 1407 به برخی از اهداف هوش مصنوعی که در تاکیدات رهبر انقلاب هم مطرح شد، می رسیم. ما اگر بتوانیم زیرساخت های پردازشی را در کشور ایجاد کنیم با توجه به نیروی انسانی نخبه ای که در کشور داریم، کاملا به آینده هوش مصنوعی ایران امیدوار هستیم و بی شک اگر توجه دولت به حوزه هوش مصنوعی همچنان تداوم یابد، ما مسیر توسعه را با سرعت خواهیم پیمود. 

صادق غفوریان-رهبر معظم انقلاب که آبان ماه 1400 بر ضرورت های توسعه هوش مصنوعی تاکید کرده و گفته بودند، «باید کاری کنیم که ما در دنیا حداقل در بین ده کشور اول در مورد هوش مصنوعی قرار بگیریم» روز گذشته مجدد درباره هوش مصنوعی سخن گفتند و از دولت جدید خواستند این هوش را به طور ویژه در دستور کار خود قرار دهد. رهبر انقلاب در بحث فضای مجازی، بار دیگر مسئله مهم هوش مصنوعی و شتاب عجیب و حیرت‌آور این فناوری در دنیا را مورد توجه قرار دادند و گفتند: «اکنون دستگاه های نظامی و غیرنظامی ما در حال بهره‌برداری از این فناوری هستند اما این استفاده نباید ما را فریب دهد، زیرا صرف بهره‌برداری امتیاز نیست، بلکه باید بر لایه‌های عمیق و متنوع این فناوری مسلط شد.»ایشان عقب ماندن از تسلط بر لایه‌های عمیق هوش مصنوعی را موجب ایجاد یک محدوده انحصاری دیگر مانند انرژی اتمی به‌دست کشورهای مسلط بر این فناوری دانستند و افزودند: «فرصت‌طلبان و قدرت‌طلبان دنیا در آینده یک آژانس هوش مصنوعی ایجاد می‌کنند و اجازه ورود کشورهای دیگر به برخی بخش‌ها و لایه‌های آن را نخواهند داد.»

جایگاه جهانی هوش مصنوعی ایران
برای تحلیل شرایط کنونی هوش مصنوعی ایران ناظر بر بیانات و مطالبات رهبر انقلاب درباره هوش مصنوعی، خوب است ابتدا بر وضعیت موجود ایران در جهان نظری بیفکنیم. در این باره و در جست و جوی آمار و گفته های رسمی، این سخن معاون سابق علمی رئیس جمهور جلب توجه می کند:  «کشور در حوزه هوش مصنوعی از نظر علمی جایگاه خوبی دارد و در منطقه، در این حوزه در رتبه دوم قرار دارد اما از بعد کاربرد در دنیا، در رتبه 77 به‌بعد قرار داریم و این یعنی نتوانستیم به‌خوبی زنجیره تبدیل علم به فناوری و فناوری به نوآوری را تکمیل کنیم. از طرفی رتبه دوم منطقه در بعد علمی نشان‌دهنده آن است که کشور در این حوزه قابلیت بالایی دارد.»حوزه هوش مصنوعی، زیرمجموعه وسیعی دارد که طبق گزارش تیرماه 1403 خبرگزاری مهر دراین باره، رتبه ایران در فناوری شبکه‌های عصبی رتبه ششم جهانی، در فناوری‌های هوش مصنوعی ۱۶ رایانش بصری و پردازش زبان طبیعی ۲۵، یادگیری ماشینی ۱۷، فناوری روباتیک ۲۷ و فناوری سیستم‌های چند عاملی ۱۲ است.

 پیشرو در میان کشورهای اسلامی
همچنین خبرگزاری دولت 17 تیر گذشته در گزارشی نوشت: ایران از جهت تولیدات علمی بین پنج کشور عربستان، ترکیه، مالزی، پاکستان و مصر در دو شاخه‌ شبکه‌های عصبی و سیستم‌های چند عاملی رتبه نخست را دارد و در موضوع اول با ۹۵۰ مدرک در سال ۲۰۱۴ و ارتقای آن به ۲ هزار و ۲۰۷ مدرک در ۲۰۲۳ موفق شد سیر صعودی را بین کشورهای پیشرو اسلامی تداوم بخشد.

از همسایگان دارای وزارت هوش مصنوعی عقبیم؟
ما به همت دانشمندان جوانمان در حوزه تولید علم هوش مصنوعی چندان موقعیت بدی نداریم اما در تجاری سازی آن همچنان عقب مانده ایم و بنابر گفته معاون سابق علمی، در جایگاه 77 جهان قرار داریم. البته ما در ایجاد سازمان ملی هوش مصنوعی هم کمی تاخیر داشتیم و در شرایطی که ماه قبل این سازمان رسما افتتاح شد، همسایه خلیج فارسی ایران، یعنی امارات در سال 2018 وزارت هوش مصنوعی خود را راه اندازی کرد. اماراتی ها همچنین در همین سال نخستین دانشگاه هوش مصنوعی را تاسیس کردند که  این دانشگاه برای فارغ التحصیلان دوره کارشناسی در سه رشته تخصصی یادگیری ماشین، دید رایانه‌ای و پردازش زبان طبیعی دوره‌های کارشناسی ارشد(دو ساله) و دکتری(چهار ساله) برگزار می کند. آن‌طور که اکوایران گزارش داده، امارات قصد دارد تا سال 2031، به رهبر جهانی هوش مصنوعی تبدیل شود و طی یک دهه پیش رو، سهم اقتصاد دیجیتالش از تولید ناخالص را از 11.7 درصد فعلی به بیش از 20 درصد برساند. قطری‌ها هم که از سال 2019 مرکز هوش مصنوعی را در کشورشان افتتاح کرده‌اند، برای تحقق اهدافی همچون اشتغال‌زایی و ثروت‌آفرینی، برای تربیت نیروی انسانی مورد نیاز این صنعت نیز به طور ویژه کار کرده و روی دو گروه اصلی تمرکز داشته‌اند: «دانش آموزان داخلی» و «استعدادهای خارجی.»
 

سرپرست تیم های علمی دانش آموزان ایرانی با اشاره به برگزاری مسابقات جهانی علوم و اختراعات آمریکا ۲۰۲۴ با حمایت سازمان های بزرگ علمی  و تحقیقاتی جهان و همچنین شرکت های گوگل و مایکروسافت به مدت 4 روز گفت: دانش آموزان ایرانی با موفقیت و کسب 8 مدال رنگارنگ شامل 2 طلا، 3نقره و 3برنز، در این مسابقات خوش درخشیدند.به گزارش دبیرخانه جشنواره دانش آموزی ابن سینا ، مهدی رشیدی جهان، سرپرست تیم های علمی دانش آموزان ایرانی با اشاره به حضور17 دانش آموز مخترع ایرانی در قالب 8 تیم به صورت غیرحضوری در مسابقات جهانی علوم و اختراعات آمریکا ۲۰۲۴ اظهار کرد: مسابقات جهانی علوم و اختراعات آمریکا ۲۰۲۴ به میزبانی دانشگاه ویرجینیا در تاریخ ۲۱ تا ۲۴ آگوست ( ۳۱ مرداد تا ۳ شهریور ) به صورت حضوری و غیرحضوری برگزار شد.وی گفت: مسابقات جهانی علوم و اختراعات آمریکا ۲۰۲۴ با حمایت سازمان های بزرگ علمی  و تحقیقاتی جهان و همچنین شرکت های گوگل و مایکروسافت به مدت 4 روز برگزار شد که با موفقیت و کسب 8 مدال رنگارنگ شامل 2 طلا، 3نقره و 3برنز دانش آموزان ایرانی همراه بود.

دانش‌آموزان ایرانی موفق به کسب ۵ مدال طلای المپیاد جهانی نجوم و اخترفیزیک شدند. به گزارش  مهر،«حنانه خرم‌دشتی»، «آروین رسول‌زاده»، «محمدمهدی کشاورزی»، «آریا فاتح‌کرداری» و «علی نادری لردجانی»، نمایندگان ایران در هفدهمین دوره المپیاد جهانی نجوم و اخترفیزیک، هریک موفق به کسب مدال طلا شدند تا ایران با این نتیجه درخشان در جایگاه اول بایستد. این مسابقات به میزبانی سازمان IOAA از ۲۷ مرداد تا ۶ شهریور در برزیل برگزار شد و بیش از ۲۵۰ دانش‌آموز از ۵۷ کشور جهان در این مسابقات شرکت کردند.