تردیدی نیست که جنگ جهانی دوم، با نگاه‌های نژادپرستانه هیتلر و نازی‌ها به نوعِ بشر آغاز شد و بزرگ‌ترین فاجعه انسانی تاریخ را به بار آورد؛ اما این حقیقت باعث نمی‌شود که فرض کنیم بقیه طرف‌های جنگ، این‌چنین فکر نمی‌کردند! دیوید ایروینگ، نویسنده و مورخ انگلیسی جنگ جهانی دوم، روز 13 فوریه سال 1990، درست 45 سال بعد از ویرانی «درسدن»، مرکز ایالت ساکسونی آلمان، توسط هواپیماهای انگلیسی، طی یک سخنرانی در سالن فرهنگی این شهر، جمله هراس‌آوری از چرچیل، نخست‌وزیر مشهور انگلیس را به یاد همه آورد: «نمی‌خواهم در مورد چگونگی نابود کردن اهداف با اهمیت اطراف درسدن به من پیشنهاد دهید. من پیشنهاد‌هایی می‌خواهم درباره چگونگی کباب کردن 600 هزار  پناهنده‌ای که از برسلاو(شهر دیگر آلمان) به درسدن آمده‌اند[!]» نخست‌وزیر مدعی دنیای آزاد و حقوق بشر که هیتلر را به جنون آدم‌کُشی متهم می‌کرد، خودش وجه درنده و وحشیِ ترسناکی داشت که با بیان این جمله و البته، عملی کردن آن، بروز تام و تمامی پیدا کرد. توماس بروکس، از مورخان تاریخ معاصر اروپا، ضمن بررسی وقایع جنگ جهانی دوم، وحشی‌گری چرچیل را چنین توصیف کرده‌است: «در مرکز شهر [درسدن] که منطقه‌ای پرجمعیت با وسعت 15 کیلومتر مربع بود، توفان آتش حتی یک خانه را هم سالم نگذاشت. آتش‌سوزی به مدت دو شبانه روز ادامه یافت. در مرکز شهر [حتی] آسفالت خیابان هم سوخته بود. برای این که مردم آلمان دچار وحشت نشوند، گوبلز تعداد کشته‌ها را 40 هزار نفر اعلام کرد. البته وی گزارشی از جانب رئیس دفتر تبلیغات در درسدن دریافت کرده بود که در آن، تعداد تلفات بالغ بر 350 تا 400 هزار نفر ذکر شده بود.»

گروه تاریخ – نلسون ماندلا در تاریخ قرن بیستم میلادی، یک قهرمان شاخص است؛ مردی که توانست با صبر و بردباری، مبارزه خود علیه نژادپرستی و آپارتاید را تا رسیدن به پیروزی ادامه دهد. او 27 سال از عمر خود را به صورت پیوسته در زندان رژیم نژادپرست آفریقای جنوبی گذراند، دیدارش با همسر و بستگان، هر دو سال یک‌بار ممکن بود و نزدیک به 10 سال، هر روز درخواست دسترسی به روزنامه را در زندان تکرار کرد تا به آن رسید. شکیبایی ماندلا هرچند برای ملل محروم و استعمارزده شرق، چیز عجیبی نیست، اما تا دلتان بخواهد، اسباب شگفتی غربی‌ها را فراهم کرده‌است؛ اگرچه سرکردگان نظام سرمایه‌داری، با برخی ابعاد شخصیتی او سرِ سازش ندارند و ترجیح می‌دهند که این ویژگی‌ها را به ضرب بمباران رسانه‌ای و استفاده گسترده از هنر هفتم، از ذهن‌ میلیون‌ها و شاید میلیاردها هوادار نلسون ماندلا پاک کنند. به عنوان نمونه، غربی‌ها دوست دارند که نلسون را یک پیرو صدیق برای اندیشه «ساتیاگراها» بپندارند؛ همان روش مبارزه بدون خشونت که مهاتما گاندی در هند پیش گرفت و به برجسته‌ترین عامل این شیوه تبدیل شد؛ اما ماندلا نفی کننده مبارزه مسلحانه در برابر ستم افسارگسیخته دشمن نبود. شاید خیلی‌ها ندانند که او پیش از افتادن به زندان آخر و محکومیت 27 ساله، در پرونده خود سوابقی از اقدامات مسلحانه و به قول مسئولان رژیم آپارتاید، «خرابکارانه» داشت. با وجود آن‌که ماندلا به این شیوه مبارزه، در حد و اندازه «مالکوم ایکس» معتقد نبود و خشونت را آخرین چاره کار در مبارزه می‌دانست، اما این رویکرد به معنای نفی مقابله مسلحانه در برابر دشمن وحشی در اندیشه ماندلا محسوب نمی‌شد. نمونه دیگر از تلاش غرب برای کنترل بر روی آشنایی مردم با سوابق مبارزاتی ماندلا، نوع نگاه وی به پدیده صهیونیسم است. موضوعی که می‌خواهیم در این نوشتار، به بهانه سالروز درگذشت آن مبارز نستوه بیشتر به آن بپردازیم؛ موضوعی که البته بی‌ربط با وقایع این روزهای غزه و فلسطین اشغالی نیست.

نگاهی صریح و بی‌واهمه به صهیونیسم
نلسون ماندلا یکی از جدی‌ترین منتقدان و مخالفان صهیونیسم در دوران خود بود. نگاه وی به این پدیده شوم، دو زاویه مهم و اساسی داشت؛ نخست ارتباطات گسترده رژیم اشغالگر قدس با رژیم نژادپرست آفریقای جنوبی که به ارسال سلاح‌ها و ادوات ضد شورش از سرزمین‌های اشغالی به آفریقای جنوبی انجامید. «کوین کانلی»، نویسنده و خبرنگار بی.بی.سی، در این‌باره می‌نویسد: «اسرائیل از متحدان آفریقای جنوبی در دوران آپارتاید بود و برای این کشور اسلحه می‌فرستاد، گرچه این موضوع را پنهان می‌کرد. به همین دلیل می‌توان به خوبی چنین استدلال کرد که اگر کمک‌های اسرائیل نبود، شاید رژیم آپارتاید آفریقای جنوبی زودتر سقوط می‌کرد.» رژیم صهیونیستی از سقوط رژیم آپارتاید در آفریقای جنوبی ناراحت بود به طوری که تا مدت‌ها، از دعوت ماندلا به فلسطین اشغالی خودداری می‌کرد. دیگر این‌که ماندلا صهیونیسم را مصداق برجسته آپارتاید و نژادپرستی می‌دانست. او از دیوار حائل کرانه باختری با عنوان «دیوار آپارتاید» یاد می‌کرد و معتقد بود که اگر در آفریقای جنوبی، نژادپرستی به عنوان یک فکر تبعیض‌گرایانه مورد توجه رژیم حاکم قرار داشت، در سرزمین‌های اشغالی، صهیونیسم به عنوان یک آپارتاید طایفه‌ای، وضعیت بسیار وحشتناک‌تری را ایجاد کرده‌است. صهیونیست‌ها، تنها آن‌چه را که نژاد یهودی می‌دانند به عنوان قوم برتر به رسمیت می‌شناسند و بقیه مردم دنیا، در منظر آن‌ها جایگاه انسانی ندارند و این تفکر، بسیار وحشتناک‌تر از آن چیزی است که در آفریقای جنوبی رواج داشت.

هزینه‌های سنگین برای صهیونیست‌ها
نگاه ماندلا به مسئله فلسطین، نگاهی واقع‌گرایانه بود. او ارتباط نزدیکی با جریان‌های مبارز فلسطینی، مانند گروه فتح داشت. در منظر نلسون، آن‌ها به قیام علیه آپارتاید دست زده و شایسته احترام و حمایت بودند. او عمیقاً باور داشت: «تا زمانی که اشغال سرزمین‌های فلسطینی ادامه دارد، صحبت از صلح بی‌فایده است ... برای دستیابی به صلح، اسرائیل باید از تمام مناطق اشغالی به طور کامل خارج شود.» او در تنها سفرش به سرزمین‌های اشغالی که بعد از مسافرت به دمشق انجام شد، این موضوع را با مقامات رژیم صهیونیستی در میان گذاشت. ماندلا در یکی از سخنرانی‌های مشهورش، صراحتاً به رویکرد نژادپرستانه رژیم صهیونیستی اشاره کرد و گفت: «تبعیض نژادی جنایتی علیه بشریت است. اسرائیل میلیون‌ها فلسطینی را از آزادی و ویژگی‌های خاصشان محروم کرده‌است؛ این سیستمِ زمخت‌شده تبعیض‌نژادی و نابرابری است که تداوم یافته. این شکنجه و اسیر کردن هزاران فلسطینی برخلاف قوانین بین‌المللی است و به طور خاص راه‌اندازی یک جنگ بر علیه غیرنظامیان و به ویژه کودکان است.» چنین رویکردی، البته برای رژیم صهیونیستی و حامیان آن، هزینه‌های سنگینی در پی داشت. ماندلا چهره‌ای بسیار شناخته شده و محبوب در سراسر جهان بود و نمی‌شد نسبت به اظهارنظرهای وی بی‌تفاوت باقی ماند. صهیونیست‌ها بارها کوشیدند تا چهره ضدصهیونیستی او را خنثی کنند. تنها 25 روز بعد از درگذشت ماندلا، روزنامه صهیونیستی «هاآرتص»، در نوشتاری افسانه‌گون، مدعی شد که ماندلا در دوران مبارزات مسلحانه و در اتیوپی، توسط نیروهای موساد آموزش دیده‌است! در بسیاری از یادداشت‌ها و گزارش‌هایی که درباره وی منتشر شد، همه چیز بر موضوع صلح و گفت‌وگو، صرف نظر از هزینه و جایگاه آن متمرکز بود؛ گویی صهیونیست‌ها به دنبال منکوب کردن مقاومت فلسطینی‌ها با استناد به دیدگاه‌های مردی بودند که صهیونیسم را عین آپارتاید و بلکه فراتر از آن می‌دانست و به قیام مردم فلسطین عشق می‌ورزید. او ضمن دیدار با مقامات رژیم صهیونیستی به آنها یادآوری کرده‌بود که از نقش‌شان در تهیه سلاح‌های ضدشورش رژیم آفریقای جنوبی برای کشتار سیاهپوستان آگاه است و تأکید کرده‌بود، تنها با بازگرداندن حقوق فلسطینی‌ها، حاضر است در برابر چنین جنایتی علیه مردم آفریقای جنوبی سکوت کند. نلسون ماندلا تا پایان عمر بر این رویکرد تأکید و اصرار داشت. او در پنجم دسامبر سال 2013 درگذشت.