196 هزار میلیارد تومان ایرانی ها در جیب کره ای ها
بیش از 3 سال از خرید نفت و میعانات گازی کره جنوبی از کشورمان میگذرد اما آنها همچنان در پرداخت 7 میلیارد دلار بدهی شان طفره می روند
رعیت نواز- کره جنوبی پیش از اعمال تحریم های آمریکا علیه ایران، جزو پنج کشور خریدار فراوردههای نفتی ایران بود و حتی پس از اعمال تحریمها در مرداد 97 هم، کرهایها از معافیت 180 روزه برخوردار شدند و در این مدت هم روزانه نزدیک به350 هزار بشکه نفت و میعانات گازی از ایران خریداری کردند، اما با وجود گذشت بیش از 3 سال هنوز هزینه خرید این فراورده ها را پرداخت نکرده اند. با این حال بعد از اعلام ممنوعیت واردات لوازم خانگی از کره جنوبی مقامات این کشور به تکاپو افتادند و وزیر امور خارجه آن ها عصر روز پنج شنبه با وزیر امور خارجه کشورمان در این خصوص تماس گرفته که به گزارش ایسنا امیرعبداللهیان در این گفتوگوی تلفنی از ایجاد مشکل در عدم استرداد اموال ایران نزد بانکهای کره جنوبی به شدت انتقاد کرده و خواستار حل هرچه سریع تر مشکل دسترسی کشورمان به اموال خود در کره، در مسیری خارج از بنبست حاضر که به دلیل تبعیت از مسیر ترسیم شده از سوی آمریکا به وجود آمده است، شد تا امکان دسترسی کشورمان به منابع مالی خود و به دنبال آن امکان خرید داروهای اساسی و سایر اقلام فراهم شود. البته پیش از این مقامات کره جنوبی به بهانه های مختلف از پرداخت این بدهی طفره رفته اند و تنها به وعده های بی عمل بسنده کردند و حتی بی شرمی را به حدی رساندند که برای نگهداری میلیاردها دلار پول ایران درخواست کارمزد کرده اند. در این گزارش سعی کرده ایم به میزان بدهی کره جنوبی به کشورمان، کارشکنی ها در خصوص پرداخت این بدهی و خلف وعده آن ها در این 3 سال بپردازیم.
میزان بدهی کره به ایران
در خصوص بدهی کره به کشومان روایت های مختلفی وجود دارد و بین 7 تا 9 میلیارد دلار اعلام شده است. حسین تنهایی رئیس اتاق ایران و کره جنوبی سال گذشته در گفتوگو با باشگاه خبرنگاران، درباره مبلغ بدهی کره جنوبی به کشورمان، گفت که این طلب ۸ و نیم میلیارد دلار است. خبرگزاری یونهاپ کره جنوبی هم در گزارشی در دی سال گذشته مجموع بدهی کره جنوبی به ایران را ۹ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار اعلام کرد. با این حال رئیس سابق بانک مرکزی در روزهای آخر سال 1399 در حاشیه جلسه هیئت دولت در جمع خبرنگاران اعلام کرد که بدهی کره به کشورمان 7 میلیارد دلار است.
تلاش های ایران برای پس گرفتن بدهی
هفت تا ۹ میلیارد دلار، میزان بدهی است که تخمین زده میشود ایران از کرهایها طلبکار است و البته گفته می شود این رقم، بالاترین میزان پولی باشد که ایران در کشورهایی دارد که با آن ها تا پیش از برجام مبادله اقتصادی داشته است. در این چارچوب، تلاشهای مسئولان کشور برای آزادسازی این پول از بیش از دوسال و نیم پیش آغاز شده و همچنان ادامه دارد. در این مدت هم ایران برای آن که بتواند به داراییهای خود دست یابد، طیف متنوعی از پیشنهادها را در مقابل میز کرهایها قرار داده است. به گفته رئیس اتاق ایران و کره جنوبی در این زمینه «دستگاه دیپلماسی ما به سئول اعلام کرد که اگر بحث تحریمها مانع پرداخت بدهیهای شماست، حداقل در خصوص لوازم بهداشتی و غذایی که در ذیل تحریمها نیست بدهیهای خود را به ایران پرداخت کنید، البته کره جنوبی قبول کرد و چندین جلسه با سفیر این کشور دیدار داشتیم، اما در عمل هیچ اقدامی برای پرداخت بدهیهای ایران انجام نشده است.» به جز این موارد راهکارهای متعدد دیگری از سوی کمیسیون انرژی مجلس، سیاستمداران، فعالان حقوقی و ... ارائه شده است تا شاید با اجرای این راهکارها و بازگشت بخشی از بدهی های ایران به کشور، تاحدی از نارضایتی 84 میلیون ایرانی نسبت به حقوق پایمال شده شان کاسته شود. به طور مثال کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی دو راهکار به کره جنوبی پیشنهاد کرد، راهکار نخست برگرداندن پول بلوکه شده ایران و بعدی خرید تجهیزات فنی و صنعتی (غیر تحریمی) از سوی ایران به همان میزان بود، برخی دیپلمات های ایرانی هم روش پرداخت بدهی نفتی در پوشش کانال بشردوستانهای مشابه کانال راهاندازی شده توسط سوئیس در قالب غذا و دارو را توصیه کردند که متاسفانه سئول به هیچ کدام از این راهکارهای قابل اجرا عمل نکرده است با این حال با وجود سروصدای کرهایها برای تشکیل سازوکار بشردوستانه، آن ها تنها به میزان ۵۰۰ هزار دلار از پول کشومان را آن هم به صورت کالای بشردوستانه به ایران فرستادند. مسئلهای که با کنایه «سید عباس موسوی» سخنگوی وزارت امور خارجه به چشم بادامیها نیز همراه بود و او همان زمان در این باره گفت: «زحمت کشیدهاند. ما چیزی حدود دو سال با کره جنوبی مذاکره داشتیم ولی کرهایها در این زمینه به آمریکاییها گوش میدهند و برای پرداخت بدهیشان منتظر پاسخ مثبت آمریکا بودند.»
بهانه های بی پایه سئول
کرهایها مدت هاست که میگویند مشغول رایزنی با آمریکاییها هستند تا راهکاری برای پرداخت پول به ایرانیها پیدا کنند. موضوعی که پس از گذشت سه سال نشان میدهد آیا آن ها از توان و قدرت لازم برای متقاعد کردن آمریکا برخوردار نیستند یا در صداقت آن ها تردیدهای جدی وجود دارد. از سویی، در حالی که سازمان بهداشت جهانی و کشورهای مختلف جهان - حتی متحدان نزدیک ایالات متحده - خواهان رفع تحریمهای ایران حداقل در دوره شیوع کرونا شده بودند، سئول ساکت بود. چشم بادامیها حتی پس از چراغ سبز ایالات متحده برای ایجاد یک سازوکار بشردوستانه با ایران، برای راهاندازی این کانال تجاری هم از خود تعلل نشان دادند و اقدامات کافی برای جلب نظر ایران را انجام ندادند. در واقع، آن ها پس از رسانهای شدن رایزنیهای ایران و جدیتر شدن تهران برای پیگیریهای حقوقی علیه سئول، به ارسال تعداد محدودی از تجهیزات پزشکی و دارویی به ایران به مبلغ ۵۰۰ هزار دلار اقدام کردند؛ موضوعی که میتوان از آن به عنوان اقدامات قطرهچکانی کره در برابر ایران نام برد. البته پیش از این هم مقامات کره وعده ارسال یک محموله دو میلیون دلاری از دارو و مواد غذایی شامل روغن خام و خوراک دام را داده بودند اما این وعده هم تاکنون اجرایی نشده است.
آینده مبهم 53 سال همکاری دوستانه
زمزمه واردات از کره جنوبی در حالی مطرح شد که دولت این کشور در سال های اخیر از پرداخت بدهی خود به ایران به بهانه های واهی خودداری کرده است. در ضمن نباید این نکته را هم فراموش کرد که ال جی و سامسونگ، دو شرکت کُره ای تا شروع تحریم های آمریکا سهم قابل توجهی در بازار لوازم خانگی ایران داشتند اما با شروع تحریم بازار پرسود ایران را رها کردند. با این حال تبعیت کورکورانه کرهجنوبی از آمریکا و نپرداختن مطالبات ایران، نگاه مردم به این کشور را که پیش از این یکی از کشورهای دوست محسوب می شد، تغییر داده است. تداوم بد عهدی کره جنوبی نسبت به 84 میلیون ایرانی که حتی از خرید کالاهای اساسی، دارو و اقلام انسان دوستانه با پول های بلوکه شده خودمان هم جلوگیری کرده باعث شده مردم ذهنیت شان نسبت به این کشور که تا چند سال پیش به عنوان دوست شناخته می شد، تغییر کند. ضمن این که پیش بینی می شود چشمانداز روابط دوجانبه و همچنین همکاریهای آینده تهران- سئول تحت تاثیر این رفتار کره ای ها قرار گیرد و ادامه بدقولی های کره ای ها نسبت به تعهداتشان به ایران، روابط 53 ساله این دو کشور را کم رنگ کند.