با انتخابات ۲۰۱۸ کنگره
تعداد بازدید : 158
پیدا وپنهان نهادی به نام «کنگره»
کنگره آمریکا که نهاد اصلی قانونگذاری در این کشور محسوب میشود از دو مجلس نمایندگان و سنا تشکیلشده است. قوه مقننه دو مجلسی حاصل تلاش بنیانگذاران دولت ایالاتمتحده بهمنظور رعایت برابری بین تمام ایالات در عین توجه به حقوق مردم این ایالات و تضییع نشدن حقوق مردم در ایالات پرجمعیت است. بهگونهای که علاوه بر رعایت حق تمام مردم آمریکا مبنی بر تعیین سرنوشت کشور، برابری تمام ایالات در مسائل بسیار مهم همچون انتصاب مقامات عالی کشور، حفظ شود. دو مجلس آمریکا دارای اختیارات برابر هستند بهجز این که طبق قانون اساسی وظیفه تصویب معاهدات امضاشده توسط ایالاتمتحده و همچنین تایید انتصاب مقامات اجرایی ارشد فدرال و مقامات قضایی به سنا سپردهشده است. علاوه بر این پیشنویس هرگونه قانون مربوط به افزایش مالیات باید در مجلس نمایندگان تهیه شود؛ درعینحال حق اصلاح یا رد این پیشنویسها برای سنا محفوظ است.عوامل متعددی ازجمله سازمان غیرمتمرکز حزبی و تمایلات خاص احزاب محلی، نظام ایالتی گسترده و تقابل ملیگرایی و منطقهگرایی، تأثیرات دولت بر کنگره، وجود گروههای متعدد فشار و لابیگر، شیوه انتخاب نمایندگان و تأثیرات انتخابات محلی و درنهایت تأثیرات مبتنی بر شخصیت افراد منجر شده است تا کنگره آمریکا، رهبری واحدی در مقایسه با آن چه در نظامهای مجلسی مشاهده میشود، نداشته باشد. نتیجه تعامل متغیرهای فوق در کنگره آمریکا نظام دائماً در حال تغییر رأیدهی است که بر اساس برایند متغیرهای گوناگون در هر زمان، جهتگیری کنگره را تعیین میکند و منجر میشود تا نمایندگان کنگره خود را مجاز بدانند که متناسب بااهمیت موضوع یا تأثیرپذیری از یک یا چند عامل خاص، در جزئیترین مسائل محلی مربوط به ایالتهای آمریکا نیز نقش عمدهای ایفا کنند.
روند قانونگذاری در کنگره
شرایط سیاسی و عوامل متعدد تأثیرگذار بر روند قانونگذاری در ایالاتمتحده باعث شده است تا پدران بنیانگذار این کشور مسیر منحصربهفردی را برای تصویب قوانین در آمریکا برگزینند که البته بیان تفصیلی آن از حوصله این نوشتار خارج است. بهطورکلی برای تصویب یک لایحه در کنگره آمریکا، آن لایحه باید بهطور جداگانه در هریک از دو مجلس نمایندگان و سنا تصویب شود. بدین منظور ابتدا لوایح توسط سناتورها یا نمایندگان به کنگره معرفی میشوند، بعد از اولین قرائت رسمی در هر یک از دو مجلس، مجلسین هر لایحه را بهمنظور بررسی، به کمیته تخصصی مرتبط با آن میفرستند. هم اکنون مجلس نمایندگان و سنا به ترتیب هرکدام 21 و 16 کمیته اصلی دارند. البته باید به این نکته نیز اشاره کرد که هر کمیته اصلی به فراخور موضوعات تخصصی مرتبط با آن تعدادی کمیته فرعی دارد که به کمیته اصلی این امکان را میدهد تا در صورت لزوم لایحه را برای بررسی بیشتر به آن ارجاع دهد. کمیتههای تخصصی پس از بررسی لایحه، آن را برای تصویب به صحن مجلس میفرستند. ازآن جاییکه هرروز طرحهای مختلفی بهطور همزمان در هریک از کمیتهها بررسی می شوند، تنظیم اولویت بررسی قوانین در هر یک از دو مجلس اهمیت خاصی می یابد. وظیفه تعیین اولویت بررسی لوایح در مجلس نمایندگان بر عهده "کمیته تنظیم مقررات مجلس نمایندگان" است که از ترکیب اعضای حزب اکثریت و اقلیت با نسبت دو به یک تشکیل میشود. در مجلس سنا نیز این وظیفه را رهبر حزب اکثریت به عهده میگیرد. اهمیت تنظیم اولویت بررسی قوانین زمانی خود را بهخوبی نشان میدهد که در مواردی کمیته تنظیم مقررات یا رهبر حزب اکثریت در سنا با استفاده از اختیارات خود از مطرحشدن لایحهای خاص- که احتمالاً با منافع آنان متعارض است- در مجلس نمایندگان یا سنا جلوگیری کنند. همانند انتخابات ریاست جمهوری، انتخابات کنگره نیز بهصورت دومرحلهای انجام میشود به این صورت که در ابتدا مردم هر ایالت منطبق با قوانین ایالت خود در انتخابات مقدماتی شرکت میکنند تا نامزدهای اصلی هر حزب را برای شرکت در انتخابات اصلی انتخاب کنند. مهمترین پیامد انتخابات مقدماتی فراهم کردن امکان تأثیرگذاری عامه مردم بر دیوانسالاری حزبی است. درخور ذکر است، موفقیت نامزدهای نزدیک به رئیسجمهور در انتخابات مقدماتی کنگره میتواند معیار خوبی برای سنجش محبوبیت وی در میان طرفداران حزب خود باشد.شیوه منحصربهفرد انتخابات کنگره علاوه بر این که ثبات نظام قانونگذاری در ایالاتمتحده را در پی دارد سبب میشود تا رئیسجمهور ایالاتمتحده تنها دو سال پس از به دست گرفتن قدرت با چالشی به نام انتخابات میاندورهای مواجه شود. اهمیت انتخابات میاندورهای کنگره برای رئیسجمهور به این دلیل است که این انتخابات ممکن است منجر به تصاحب اکثریت کنگره توسط حزب مخالف او شود که در این صورت، مجلس نمایندگان قادر خواهد بود درزمینه طرح لوایح مرتبط با بودجه، مالیات و سنا درزمینه تایید مقامات عالی کشور، رئیسجمهور را با چالش مواجه کند. درنهایت باید به این نکته توجه داشت که در انتخابات میاندورهای تمایل عرفی رأیدهندگان به حزب مخالف رئیسجمهور بهمنظور ایجاد تعادل در ارکان قدرت است بنابراین موفق نبودن حزب دولت در انتخابات میاندورهای لزوماً به معنای ناکارآمدی یا محبوب نبودن دولت نیست.
مصطفی جوکار