سامانه های ضد ترخیص کالا!
صدور با تأخیر کد تخصیص ارز و ناهماهنگی سامانه های گمرک و بانک مرکزی باعث تاخیر در ترخیص کالا و افزایش قیمت ها شده است
مسعود حمیدی/ شاید بتوان نام آن را بحران ارزی گذاشت، منظور سیاست‌های ارزی بانک مرکزی بعد از فراز و فرودهای عجیب سال 97 پس از خروج آمریکا از برجام و جهش قیمت ارز است که باعث شد بانک مرکزی، سازمان توسعه تجارت و کلیت دولت تصمیمات خلق الساعه‌ای در حوزه تجارت خارجی و نحوه تخصیص ارز اتخاذ کنند که آثار آن هنوز بر تن تجارت کشور مانده است و چه تجاری که یک‌شبه ره صدساله نرفته‌اند و چه بازرگانان واقعی که مجبور به خروج از تجارت کشور نشده‌اند. در این کش و قوس‌ها روند صادرات کشور با مشکلی جدی روبهرو شد و سیاست‌های بازگشت ارز حاصل از صادرات و نحوه تعرفه‌بندی‌ها باعث شد تراز تجاری کشور و استان خراسان رضوی روندی کند به خود بگیرد و در تجارت خارجی به‌غیراز صادرات نفت تراز تجاری کشور منفی شده بود و طی این سال‌ها همواره در گزارش‌ها این گزاره را مطرح می‌کردیم که سیاست ارزی دولت به سود واردات و علیه صادرات است. از سویی دیگر نحوه تخصیص و زمان تخصیص ارز واردات کالاهای اساسی در این سال‌ها همیشه مشکل‌ساز بوده، طوری که در برخی گروه کالاهای اساسی مانند مرغ و امثال آن دیر تخصیص دادن ارز باعث جهش‌های قیمتی زیادی شده بود اما در سال گذشته دولت تمام توان خود را در راستای تخصیص ارز برای واردات کالاهای اساسی و شبه اساسی گذاشت و این سیاست تا حدی اثرگذار بود؛ اما در مقابل نحوه تخصیص ارز برای تأمین و واردات مواد اولیه هنوز با مشکلات و گره‌های فراوانی روبهروست، آن‌هم در شرایطی که در استان خراسان رضوی حداقل بخش عمده ارز وارداتی برای ورود موبایل تخصیص پیدا می‌کند. اما در مقابل تولیدکنندگان برای تأمین ارز برای واردات مواد اولیه خود با سامانه‌های عریض و طویل سازمان تجارت، وزارت صمت و بانک مرکزی دست‌وپنجه نرم می‌کنند.اخیرا برخی واحدهای تولیدی استان و برخی تجار از مشکل جدیدی در نحوه تخصیص ارز برای واردات کالا خبر داده‌اند و اینکه برای واردات کالا باید یک کد اختصاصی از بانک مرکزی اخذ کنند اما این کد و انطباق آن با سامانه‌های گمرک مشکل‌ساز شده است و گمرک اجازه ترخیص کالاها را نمی‌دهد که بعضاً ترخیص کالاها 2 ماه هم زمان می‌برد.
دیرکرد در تخصیص ارز و افزایش قیمت‌ها
رئیس خانه صمت استان در تایید ضمنی این مشکلات به برخی افزایش قیمت‌ها در حوزه تولیدات پلیمری تا 10 درصد در استان اشاره کرد و دلیل آن را عدم تخصیص ارز توسط دولت برای واردات کالا و مواد اولیه مورد نیاز واحدهای تولیدی بیان کرد.
فیروز ابراهیمی در گفت و گو با خراسان رضوی اظهار کرد: متأسفانه سیاست‌های ارزی بانک مرکزی برای واحدهای تولیدی و صدور حواله‌ها بسیار زمان‌بر شده و بعضاً بیش از یک ماه طول می‌کشد تا واحد تولیدی بتواند مواد اولیه خود را ترخیص کند و این باعث کاهش و کمبود کالا در بازار می‌شود و طبیعتاً در چنین شرایطی قیمت‌ها افزایش پیدا می‌کند که امیدوار هستیم بانک مرکزی فکر اساسی برای این معضل درنظر بگیرد.
اتحادیه واردکنندگان: بی خبریم
البته روشنک رئیس اتحادیه واردکنندگان استان و عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی خراسان رضوی در گفت و گو با «خراسان رضوی» اعلام کرد چنین مشکلی هنوز نه در اتحادیه واردکنندگان و نه در کمیسیون تجارت اتاق مطرح نشده و اگر مطرح شود حتماً پیگیری خواهیم کرد.
گمرک مشکل را تایید می کند
با این‌حال ناظر گمرکات استان بر مشکلات صحه گذاشت و گلایه‌های مطرح‌شده را تایید کرد. جعفری در گفت و گو با «خراسان رضوی» اظهار کرد: مشکل از کدهای تخصیص بانک مرکزی است. واردکنندگان زمانی که می‌خواهند برای واردات کالا ثبت سفارش کنند و اظهار اولیه انجام دهند، باید «کد تخصیص» توسط بانک مرکزی به «سامانه گمرک» ارسال شود تا واردکننده بتواند ادامه تشریفات اداری واردات و ترخیص کالا را انجام دهد اما در این فرایند و بارگذاری کد تخصیص در سامانه گمرک متأسفانه تأخیر وجود دارد و عملاً واردکننده نمی‌تواند تشریفات اظهار کالای خود را انجام دهد و کاری جلو نمی‌رود و این مهم‌ترین مشکل ترخیص وارداتی است.
تغییرات اظهارنامه قابل مشاهده برای ما نیست
ناظر گمرکات استان افزود: مشکل دیگر این است که اگر واردکننده به هر دلیل بخواهد در ثبت سفارش خود تغییر یا ویرایشی ایجاد کند، این تغییر در سامانه تجارت و سامانه گمرک به‌هیچ‌عنوان قابل‌رؤیت نیست؛ این مشکل باعث می‌شود واردکننده نتواند تشریفات اظهار واردات را در گمرک تکمیل کند و این باعث ایست کالا و به‌نوعی دپوی کالای وارداتی در گمرک استان می‌شود که البته این مسئله محدود به استان خراسان نیست و در کل گمرکات کشور این مشکل وجود دارد.
تاخیر ممکن است یک ماهه باشد
جعفری درباره این که این مشکل باعث تأخیر چندروزه در ترخیص کالا می‌شود؟ گفت: مسئله این جاست که تا زمانی که این کد در سامانه گمرک ننشیند و بارگذاری نشود تشریفات ترخیص هم معطل می‌شود و بحث چند روز نیست ممکن است یک‌روزه این کد صادر شود و ممکن است یک ماه زمان ببرد تا کد تخصیص بارگذاری شود. البته این مشکل برای گروه کالاهای اساسی کمتر رخ می‌دهد و در استان خراسان بیشتر مسئله در گروه کالاهای ماشین‌آلات و برخی کالاهای این‌چنینی رخ می‌دهد که با توجه به پیگیری‌های انجام‌شده وعده داده‌شده که این نواقص هرچه زودتر برطرف می‌شوند.