قصه پر غصه فاضلاب در خوزستان
سرنوشت وام 149 میلیون دلاری بانک جهانی و بودجه های اختصاصی برای رفع مشکلات بخش آب و فاضلاب خوزستان چه شد؟
رعیت نواز - خوزستان تبدیل به استانی شده که تقریباً در اغلب ماه های سال فاضلاب در خیابان های شهرهای مختلفش بالا میزند و سالهای سال است این مشکل وجود دارد و بارها و بارها توسط رسانه ها منعکس شده است. در بارندگی اخیر هم که هنوز آثارش گریبانگیر مردم این استان است، غرق شدن ماهشهر و آب گرفتگی شهرهای مختلف از جمله اهواز را شاهد بودیم و فضای مجازی هم پر شده از ویدئوها و تصاویر نازیبای اهواز زیبا. شاید باورتان نشود اما سال هاست هم باریدن و هم نباریدن باران، کام خوزستانی ها را تلخ می کند. نباریدن باران گرد و غبار را مهمان خانه های مردم خونگرم اهواز می کند و بارش باران هم فاضلاب را. با این حال امروز می خواهیم درباره فرجام پول هایی که به نام اصلاح زیرساخت فاضلاب خوزستان و اهواز گرفته شده و همچنین مشکلات شبکه فاضلاب این استان بنویسیم.
از نبود کانال تا کاشت درختان دردسر ساز
همه می دانیم وجود سیستم فاضلاب از زیرساخت های اولیه هر شهر و روستایی محسوب می شود. وجود مشکل در سیستم فاضلاب، علاوه بر به مخاطره انداختن بهداشت و سلامت مردم، هزینه کردهای شهری در امور خط کشی خیابان ها و رنگ آمیزی جداول و کارهای زیبا سازی را بیهوده و عبث خواهد کرد. با این حال به گفته مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب اهواز ۲ هزار و ۳۰۰ کیلومتر شبکه فاضلاب در اهواز وجود دارد که عمر حدود هزارو100 کیلومتر این شبکه سپری شده و باید تعویض شود. جدای از آن نبود کانالی برای جمع آوری آب های سطحی و باران باعث می شود این آب ها وارد سیستم فاضلاب شهری شود و در نتیجه فاضلاب بالا آمده و به همراه آب باران به خانه های مردم سرازیر شود البته به جز آن چه نوشتیم از معضل درختان «کنوکارپوش» که به دلیل رشد سریع شان باعث اقبال زیاد مسئولان این استان برای کاشت آن شده هم نباید گذشت. تصاویر زیادی که از ریشه این درختان منتشر شده نشان می دهد گرفتگی های بسیاری را در شبکه فاضلاب ایجاد کرده است.
ماجرای وام 149 میلیون دلاری
مشکلات فاضلاب خوزستان از حدود 20 سال پیش هم مطرح بوده و گواه این موضوع، درخواست وام از بانک جهانی برای رفع معضل فاضلاب این استان است. سال 1383 قرار بود با وام بانک جهانی مشکل فاضلاب خوزستان حل شود و از 149 میلیون دلار این وام 109 میلیون دلار آن در دولت های نهم و دهم دریافت شد اما هیچگاه مشخص نشد این پول دقیقا به چه مصرفی رسیده است. نکته قابل تامل این جاست که همان سال 127 میلیون دلار هم برای به سازی فاضلاب شیراز گرفته شده و اسناد هزینه کرد آن در فاضلاب شیراز موجود است. به تازگی هم نماینده مردم اهواز در مجلس اظهار کرده مدیران استانی باید پاسخ گو باشند که مبلغ وام 149 میلیون دلاری چه شده و چرا مشکل جمع آوری آبهای سطحی در استان و اهواز برطرف نشده است.
95 میلیارد دیگر
دولت یازدهم در آخرین روزهای کار خود در سال 1395، مبلغ 95 میلیارد و 417 میلیون ریال را خارج از مصوبه بودجه مجلس، به منظور رفع مشکلات بخش آب و فاضلاب خوزستان مصوب و مقرر کرد تا طرحهای بخش فاضلاب استان به مدت سه سال اجرایی شود. 6 دی 96، استاندار خوزستان از اختصاص 600 میلیارد ریال از اعتبارات دولت برای اصلاح شبکههای فاضلاب خوزستان خبر داد. البته اوایل امسال مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان خوزستان اعلام کرد بخش اعظم بودجه صرف اصلاح «شبکه آب» خوزستان شده است نه فاضلاب.
اختصاص 100 میلیون یورو
خرداد امسال هم استاندار خوزستان اعلام کرد با موافقت مقام معظم رهبری ۵۰ میلیون یورو برای امسال و سال آینده نیز ۵۰ میلیون یوروی دیگر برای حل مشکلات فاضلاب اهواز از صندوق توسعه ملی اختصاص داده شده است و روزنامه کیهان هم در شهریور امسال نوشت: «رهبری اواخر مرداد امسال در نامهای رئیسجمهور را مسئول مستقیم پیگیری موضوع فاضلاب اهواز کردند و حتی اجازه برداشت از صندوق توسعه ملی را به وی دادهاند.»
وعده هایی که عملی نشد
وعدههای بسیاری برای حل مشکل آب گرفتگی و اصلاح شبکه فاضلاب اهواز و استان خوزستان از سوی مسئولان داده شده و اعتبارات بسیاری هم به این منظور به این شهرستان اختصاص یافته اما تا کنون اقدامی موثر برای حل این مشکل صورت نگرفته و مشخص نیست این اعتبارات صرف چه بخشهایی شده که همچنان مشکل فاضلاب حل نشده و هر سال شاهد این آب گرفتگیهای شدید در خوزستان هستیم. به طور مثال غلامرضا شریعتی استاندار خوزستان در ۱۱ آبان امسال، به اقدامهای اساسی و مطالعه انجام شده در نقاط مختلف اهواز و شهر کارون اشاره کرده و گفته بود به دلیل بهروزرسانی و انجام اقدامهای اساسی و لای روبیهای گسترده در مناطقی در شهر کارون بیشک شاهد آبگرفتگی همچون سال گذشته نخواهیم بود. این در حالی است که به طور دقیق همان مناطق که استاندار از آن ها نام برده است، با آبگرفتگی شدید مواجه و آب وارد منازل مردم شده است. با این وعده ها به نظر می رسد مردم در فصل های پاییز و زمستان چارهای ندارند جز این که برای نباریدن باران دست به دعا شوند.
حرف آخر
در شهری که بیشتر مردم آن زخم جنگ بر پارههای پیکر خود دارند، با وجود فولاد، نفت، نیشکر و صنایع بزرگ دیگر و همچنین اختصاص بودجه های هنگفت بروز چنین مشکلی که سال هاست مثل خاری در چشم مردم اهواز مانده باعث تأسف است. انگار باید کار به جای باریک بکشد تا متولیان امر از خواب غفلت بیدار شوند، حال آن که خواب غفلت هزینههای جبران ناپذیری دارد . البته دستگاه های نظارتی هم باید در خصوص نحوه هزینه کرد بودجه ها نظارت بیشتری به خرج بدهند چون بعد از 16 سال هنوز تکلیف نحوه هزینه کرد 149 میلیون دلار وام بانک جهانی برای به سازی آب و فاضلاب اهواز مشخص نیست و در پایان باید گفت باران برای دیگر مردم باعث شادی و خوشحالی میشود اما در اهواز بی کفایتیها تا جایی تداوم دارد که مردم به جای شکرانه باران به نفرین مسئولان می پردازند. قطع به یقین بدون ورود مسئولان ملی نمیتوانیم شاهد حل مشکل فاضلاب در اهواز باشیم چون اجرای شبکه دفع و جمع آوری آبهای سطحی به اعتباری هنگفت نیاز دارد و اگر مدیران استانی دلسوز این مردم بودند، طی سه دهه اخیر باید این مشکل حل می شد و مردم اهواز نیز مانند دیگر نقاط کشور از بارش رحمت الهی خوشحال میشدند.