شاعر و حکیم بزرگ خیام، آن قدر پرآوازه هست که نیازی به معرفیاش نباشد. ادوارد فیتز جرالد نویسنده انگلیسی در سال 1859 میلادی با ترجمه رباعیات خیام به انگلیسی وی را به جهان معرفی کرد. او یکی از شاعران محبوب سیاستمدارهای خارجی مانند پوتین، آبراهام لینکلن و مارتین لوترکینگ نیز بوده است. گفته میشود 12 آذر سالروز درگذشت اوست، به همین دلیل چند رباعی دوستداشتنی از او را میخوانیم.
از دی که گذشت هیچ از او یاد مکن
فردا که نیامده است فریاد مکن
برنامده و گذشته بنیاد مکن
حالی خوش باش و عمر بر باد مکن
***
ماییم که اصل شادی و کان غمیم
سرمایه دادیم و نهاد ستمیم
پستیم و بلندیم و کمالیم و کمیم
آیینه زنگ خورده و جام جمیم
***
این چرخ فلک که ما در او حیرانیم
فانوس خیال از او مثالی دانیم
خورشید چراغ دان و عالم فانوس
ما چون صوریم کاندر او حیرانیم
***
مهتاب به نور دامن شب بشکافت
می نوش دمی بهتر از این نتوان یافت
خوش باش و میندیش که مهتاب بسی
اندر سر خاک یک به یک خواهد تافت
***
جامی است که عقل آفرین می زندش
صدبوسه ز مهر بر جبین می زندش
این کوزه گر دهر چنین جام لطیف
می سازدو باز بر زمین می زندش
***
نتوان دل شاد را به غم فرسودن
وقت خوش خود به سنگ منت سودن
کس غیب چه داند که چه خواهد بودن
می باید و معشوق و به کام آسودن