ایرانیها براساس نژاد و ژنتیک، بینیهای گوشتی و بزرگی دارند، اگر فرض کنیم که این موضوع درست است و ایرانی ها دارای فرم خاصی از بینی هستند، آیا این به معنی زشت بودن ایرانیها ست؟ چرا ایران مقام اول جراحی بینی را در دنیا دارد و در جراحیهای پلاستیک جزو 5 کشور اول دنیاست. چرا ایرانی ها با ظاهر طبیعی خود مشکل دارند؟ اگر واقعا پای یک اختلال در میان است، راه برطرف کردنش چیست؟
«مهسا جعفری نسب»، کارشناس ارشد روانشناسی بالینی، در گفتوگو با ما، به این سوالات پاسخ میدهد.
متهمان ردیفاول: رسانه، جامعه، خانواده
جعفرینسب با بیان اینکه ایجاد نیاز به زیبایی، توسط رسانهها برنامهریزی و عامدانه روی آن سرمایهگذاری میشود، میگوید: «رسانه ها خیلی آرام و تدریجی تلاش میکنند تعریف خاصی از زیبایی در ذهن مردم ثبت کنند و بعد از ایجاد این احساس نیاز در افراد، راهحل هایی به آنها پیشنهاد دهند که برای خودشان سودآور است؛ مثلا بیشتر رسانههای غربی تلاش می کنند ظاهر اروپایی را به عنوان نماد و سمبل زیبایی معرفی و در ادامه با مقایسه دیگر نژادها با این نماد، کاستیهای زیبایی را تعریف کنند و برایشان راهحلی ارائه دهند. غیر از این، جو و موج جامعه و خانواده هم در ساختن یک تصویر از استانداردهای زیبایی در ذهن افراد، موثرند.»
سن شروع و عوارض این اختلال
این روانشناس درباره سن شروع و اوج خودزشت پنداری میگوید: «این اختلال بیشتر در دوران نوجوانی و با بحران بلوغ شروع می شود و اگر درمان نشود تا بزرگسالی ادامه خواهد داشت. ابتلا به این اختلال با احساس وجود زشتیهای کوچک در چهره فرد شروع و کمکم به اندازهای قوی می شود که توان انجام کارهای روزمره را از فرد می گیرد. فرد مبتلا به خودزشت پنداری دایم احساس میکند مورد تمسخر دیگران قرار دارد و کاهش عزت نفس، ترس از اجتماع و دوری از مردم، استفاده از انواع راههای زیبایی مثل جراحیهای پلاستیک، استرس و اضطراب مزمن، نارضایتی مداوم، افسردگی و حتی اقدام به خودکشی، از عوارض این اختلال در فرد است. عوارض این اختلال علاوه بر فرد به خانواده و نزدیکان او هم آسیب میرساند و میتواند باعث محدود شدن روابط افراد، مهاجرت و حتی تردید در عقاید مذهبی شود. این افراد برای جبران نقصشان به هر راهی متوسل میشوند تا زیبا شوند و نقص فرضیشان را بپوشانند. مهم است بدانیم مشکل این افراد، با جراحی حل نمی شود، فقط شکلش عوض می شود.»
چگونه خودزشتپنداری را درمان کنیم؟
مهسا جعفرینسب، درباره مهمترین بخش بحث، یعنی درمان این اختلال هم می گوید: «بهتر است تشخیص اختلال زشت انگاری در سن پایین انجام شود چون درمان آن بسیار آسانتر از زمانی خواهد بود که افکار و اضطراب ها ریشه دوانده باشد. درمان خودزشتپنداری، یک روزه و یک شبه نیست و مثل هر اختلال روانی دیگری، به یک دوره درمان تحت نظر روانشناس و مشاور نیاز دارد. مهم است بدانیم هر آدمی، به سبک خودش زیباست و زیباییهای خاص خودش را دارد و به تعداد هر آدم در دنیا، تعریفی برای زیبایی وجود دارد.»مشروح این مطلب را می توانید در ضمیمه زندگی سلام و یا سایت اینترنتی روزنامه مطالعه کنید.